Zakuurwerken van Belgische makelij

​

Bij het ontstaan van de eerste zakhorloges in de 16° eeuw waren Vlaanderen en Brabant  helemaal mee, hoewel moet gezegd worden dat dit voornamelijk aan de steden Antwerpen en Brussel te danken was. Bastiaens, Frans Frix, Gellaerts, Van Stryp en Henric Verstylen waren de voortrekkers in Antwerpen, terwijl Nicolaes Vallyn (in het begin in Brussel, later in Londen), Martin Ditman, Edme Burnot en Ghyllis Van Gheele dat waren in Brussel. De ondergang van Brabant en Vlaanderen na de dood van keizer Karel en de wat later komende sluiting van de Schelde in 1585 maakte niet enkel een einde van de welvaart in deze streken, maar erger nog, de beste vaklui verlieten het land. Niet voor niets waren Nicolaes, Johannes en Antoon Vallyn, Francis Nawe, Andrewe Nouwen in Londen namen als klokken in de horlogewereld rondom 1600.

Zakhorloges waren het privilege van de rijken in de 17° eeuw maar de hogere adel en het koninklijk of keizerlijk hof waren verdwenen en de horlogemakers waren gevolgd. Het zou duren tot omstreeks 1750 (op enkel uitzonderingen na) vooraleer er terug zakhorlogemakers in België (dat toen in de huidige vorm nog niet bestond) actief zouden worden. In de 18° eeuw kende het horlogemaken een stevige heropbloei en dan voornamelijk in en rond Luik. Gillis de Beefe was wellicht de eerste die terug op de markt kwam met fijne zakhorloges, weliswaar in grote mate onder Engelse invloed van Graham. Op 30 januari 1738 ​kreeg Gillis zelfs van de toenmalige Luikse prins-bisschop een octrooi om speciale zakhorloges op de markt te brengen. Hubert Sarton is hier waarschijnlijk de meest bekende zakhorlogemaker ​hoewel hij beter gekend is als pendulier. Hij was de allereerste die op de markt kwam met een 'automatische' zakhorloge met centrale rotor. In het begin van de 20° eeuw verloren de zakhorloges snel hun plaats als persoonlijk horloge ten voordele van de polshorloges. Het werden verzamelobjecten, net zoals vele pendules en staande klokken.

Eddy Fraiture

​​