Belgische polshorloges
In het ontwikkelen en/of vervaardigen van polshorloges zijn Belgen nooit uitblinkers geweest, en dit sinds het ontstaan van de eerste polshorloges na WO II.
Hier en daar waren wat kleinschalige pogingen.
PONTIAC werd vanuit Antwerpen in 1931 gelanceerd door de Nederlander Ali Kinsbergen. Na WO II kende het een groot succes, maar de kwartscrisis kwam even later zwaar binnen. Pontiac is nu sinds 2008 terug in Belgische handen, en dit dankzij Olivier Blanpain, die het merk zijn oude glorie tracht terug te geven.
Er waren er ook andere.
Wielerfanaten denken met heimwee terug aan RODANIA en de lawaaierige volgwagens tijdens de wielerwedstrijden. Het merk was even terug in de Belgische handen van Philip Cracco (1962-2020), maar als gevolg van zijn vroegtijdige overlijden is het merk nu terug in Zwitserse handen.
In de lijst hieronder zal de aandachtige lezer opmerken dat een aantal horlogemerken louter marketing-horloges zijn. Vele merken spreken wel van 'passie, vernieuwing en emotie', maar daar is niet altijd veel van te merken. Om dat waar te maken is er bij sommige nog een een lange weg te gaan. Omdat deze merken nog erg jong zijn, moeten we geduld oefenen en hopen dat ze die moeilijke weg van durf en inzet tot een goed einde kunnen brengen. De tijd, zoals zo vaak, zal het uitwijzen.
Een greep uit de lichting Belgische polshorloges sinds 2000:
Baskania is de merknaam van een firma uit Antwerpen. Raymond en Micky Groenen, samen met Anne Goedemé, begonnen een juwelierszaak in 1983. In 2000 werden ook eigen ontwerpen van polshorloges met kwartsgangwerk verkocht. Deze uurwerken werden geassembleerd in het Zwitserse La Chaux_de-Fonds. in 2004 kwamen hun eerste mechanische uurwerken op de markt met ETA-binnenwerken.
De geschiedenis van Bernies watch begon in 2016 teon Bernard Van Ormelingen de handguilloche ontdekte, gebruikt voor het guillocheren van wijzerplaten. Gepassioneerd door uurwerkmaken en de oude technieken gerelateerd naar 'Métiers Rares' startte hij het bedrijf Bernies op in 2017. De firma is gespecialiseerd in guilloche (graveertechniek uit de 16e eeuw) door gebruik te maken van buitengewone machines en gereedschappen uit het verleden. Weet dat Bernard Van Ormelingen ook de vaste graveur is bij Lebeau-Courally jachtgeweren.
Gravox werd opgericht in 2011 in Genval door Michaël Happé, de kleinzoon van een piloot van de Flying Tigers. Het verband met de luchtvaart is niet ver te zoeken. Het is dan ook niet meer dan normaal dat deze polshorloges aanwijzingen overnemen van verkenningsinstrumenten en verschillende functies bieden zoals: chronograaf, 24-uurs tijd, duurtijd van een missie, meerdere tijdzones en eeuwigdurende kalender. Zij hebben een aantal modellen met kwartsgangwerk (Ronda) maar het merendeel wordt aangedreven door een Miyota 9015 of Miyota 9130 met gangreserve.
Atelier Jalaper werd opgericht in augustus 2019 door twee jonge ondernemers: Simon Szleper en Louis Jalaber. In hun passie wilden ze drie dingen combineren: hun namen, horloges en auto's. Zij werken met binnenwerken Miyota 821A en 8285, maar de grote blikvanger is de wijzerplaat die bestaat uit een stukje van een motorkap van een authentieke Aston Martin DB5.
Bernard Julémont deed ervaring op in de horlogesector door het oprichten van de firma Raidillon. In 2014 verkocht bij dit Raidillon en ging van start met Julemont watches. Als binnenwerk doet hij beroep op de Miyota 9100 met gangreserve. De assemblage van de horloges en gangwerken vindt plaats in Italië. Zijn horloges stralen design en architecturale vormgeving uit. Dankzij hun ongewoon rijk kleurenpalet zijn het echte blikvangers.
In 2010 kocht de ondernemer Joris Ide de bekende Luikse wapenfabriek Lebeau-Corally. Twee jaar later startte hij een horlogefirma met mechanische horloges in de hogere prijscategorie. De namen van de horlogetypes zoals l'Archiduc, Le Baron, Le Marquis of Le Prince geven aan dat het hier om 'edele' polshorloges gaat. Op dit ogenblik verdeelt het merk niet enkel polshorloges, maar ook handtassen, luxe tassen voor jagers en natuurlijk ook nog steeds de prachtige jachtgeweren, waarbij het graveerwerk van de hand is van Bernard Van Ormelingen (zoals reeds eerder vermeld)
De stichter van Meraud watches is Stijn Busschaert uit Gent. Dit polshorloge geeft een vintage gevoel met zijn diameter van 39 mm. Het doet denken aan de klassieke duikershorloges en de naam van één van de creaties (Méraud Bonaire) refereert naar dit Nederlandse eiland en duikersparadijs. Méraud bezigt het mechanische SP1-1 binnenwerk (Swiss Technology Production) waarvan de datumaanwijzing verwijderd werd.
Huidige juwelenontwerper Peter Quijo uit Brugge is de zoon van horlogemaker Fernand Quijo. Zij brengen een horlogelijn uit onder de naam 'Qui Moments'. Zwitserse technologie in een eigen vormgeving.
Autoliefhebbers, die over het circuit van Spa spreken, kennen allemaal de fameuze Raidillon-bocht. Laat Raidillon nu net ook de naam zijn die Fabien Van Schaetzen in 2001 koos voor zijn nieuwe polshorloge. De wijzerplaten moeten ons doen denken aan de tellers op het dashboard. Raidillon ontleende het symbolische cijfer 55 aan de wereld van autoraces om 'limited edition'-horloges te ontwikkelen, namelijk 55 stuks per model. Al deze horloges zijn uitgerust met een Zwitsers binnenwerk vervaardigd door ETA SA. Ze gebruiken het kaliber Valjoux 7750 voor de automatische chronografen en het kaliber 2824-2 voor de automatische drie-wijzer uurwerken.
Benoît Mintiens is een grote man geworden in de horlogewereld. Zijn horloges met eigen binnenwerk staan enkele niveaus hoger dan de andere Belgische polshorloges. Zijn eerste polshorloge veroorzaakte een schok bij de kenners en liefhebbers: de wijzers waren verdwenen. Vanaf de start in ca. 2010 was de wijzerplaat van een Ressence-polshorloge heel ongewoon, net als het binnenwerk overigens. Het systeem draagt de naam ROCS (Ressence Orbital Convex System). Deze complicatie geeft alle tijdsaanduidingen weer via verschillende platen van verschillende grootte, die permanent over elkaar heen roteren. Dit resulteert in een constant wijzigende wijzerplaat met uur- en minuutaanduiding. In 2013 kreeg Ressence dan ook meer dan verdiend de 'Grand Prix d'Horlogerie de Genève'.
Ronald Steffen werd geboren in het Zwitserse Zug, maar ging fotografie studeren in Antwerpen en bleef in de havenstad plakken. Omstreeks 2014 begon hij zijn eigen ideeën over polshorloges concreet te maken. Eenvoud en duidelijke afleesbaarheid staan vooraan in zijn filosofie. De assemblage, waarin ETA-werken worden gebruikt, gebeurt deels in Zwitserland en deels in België. Alle polshorloges zijn genummerd en natuurlijk uitgegeven in Limited Edition.
Horlogemaker Dennis Van Esser uit Hasselt lanceerde in 2002 een eigen horlogelijn met 'A One'. Dennis is als juwelier gespecialiseerd in allerhande mooie manchetknopen, maar het polshorloge liet hem toch niet los. Zijn horloges zijn goed te herkennen aan de rode 1, vandaar de naam 'the one'. Zijn eerste polshorloge was een uurwerk met de klassieke uur-, minuten- en secondewijzer, maar ook met maanfasen. Daarna kwam een chrono 'monopoussoir' met dezelfde filosofie als het vorige polshorloge.
Deze tekst is een herwerkte synthese van het artikel 'Belgische polshorloges in 2021' van Eddy Fraiture.
